'Weer meedoen is een kwestie van
de juiste steun op het juiste moment'

We spraken met Betty Bergsma, projectleider bij De Omslag in Amsterdam over het aanbod aan trajecten om weer zo goed mogelijk mee te doen in de maatschappij en wat de (ex)cliënt van de geestelijke gezondheidszorg zelf kan doen om daarin succesvol te zijn.

Wat doet De Omslag?

“De Omslag is ideële project en netwerkorganisatie die elf jaar geleden is opgezet vanuit de zorg, met name de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. De missie van De Omslag is het bevorderen van participatie van kwetsbare groepen. Dat doen ze in samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties. . ‘Samen voor Participatie’
We werken op het raakvlak tussen zorg en maatschappij. De Omslag biedt advies en ondersteuning bij bijvoorbeeld het opzetten van nieuwe projecten, maakt kwartier, organiseert netwerkbijeenkomsten en biedt  deskundigheidsbevordering aan hulpverleners. Daarnaast hebben we een aantal mooie producten waarmee we vraag en aanbod bij elkaar willen laten komen. De website www.jekuntmeer.nl, Meer. Magazine, digitale flyer en de jaarlijkse Amsterdamse participatiemarkt zijn hiervan voorbeelden.

Hoe kan iemand zijn eigen weg vinden in het diverse
aanbod aan begeleid leren en participatiebanen?

“Belangrijk is goed te bedenken wat je nu graag wilt doen. Als je te maken hebt met een kwetsbaarheid bedenk dan ook dat  je het meeste plezier en succes zal hebben in een omgeving waar je echt op je plek zit. Ga voor je een keuze maakt na wat echt leuk lijkt om te doen, met welke mensen je samenkomt op die plek. Wees bewust van je eigen krachten en talenten.
We hebben bij De Omslag de website www.jekuntmeer.nl ontwikkeld waarin gericht gezocht kan worden in het aanbod met behulp van de specifieke wensen zoals het aantal uren, mate van belasting of soort omgeving. Wees bij het maken van een keuze open naar jezelf over eventuele beperkingen, hoe je daar mee om kan gaan en welke steun je daar bij nodig hebt. Zoek je regulier werk of wil je ‘gewoon’ naar school, zoek dan eventueel ondersteuning van een trajectbegeleider die je kan informeren waar je op moet letten en waar je rekening mee dient te houden. Deze kan ook gedurende de studie begeleiding bieden. Organisaties die trajectbegeleiding bieden, vind je op www.jekuntmeer.nl”

Wat voor steun zou er gegeven kunnen worden?

“Ben je bijvoorbeeld zwak in het ordenen van taken dan is dat op te lossen door elke dag voor de  aanvang van het werk even met de werkbegeleider de werkzaamheden door te spreken.. Zo zijn er voor veel mogelijke hindernissen wel oplossingen te vinden.
Het gaat er om helder voor jezelf te hebben waardoor je in het functioneren belemmerd wordt en met welke steun dat op te lossen is. Bij het weer aan de slag gaan op school of in een baan moet je het probleem ook niet groter maken dan die functionele belemmeringen. Wat voor diagnose er bij hoort is vaak niet eens zo relevant. Alleen als je zelf de behoefte hebt open over je diagnose te willen praten, moet je dat doen.”

Welke steun zouden jonge mensen met een psychiatrische
achtergrond goed kunnen gebruiken op school of in de studie?

“Wij adviseren dat een scholier of student die vanuit de geestelijke gezondheidszorg weer naar school of studie terugkeert altijd gekoppeld wordt aan een mentor. Zo raakt hij of zij niet verloren in de massa in het onderwijs en blijft er aandacht voor de extra steun die eventueel wenselijk en mogelijk is.
In het huidige (beroeps)onderwijs is het competentie-gericht-leren, met de nadruk op eigen initiatief en samenwerken, vaak zwaarder voor jonge mensen met psychiatrische klachten. Wederom: wees je bewust van jouw talenten en krachten en benut deze en zoek steun op de punten die moeilijk voor je zijn. Dat kan bijvoorbeeld ook door met Leerling Gebonden Financiering ambulante begeleiding aan te vragen.

Kunnen lotgenotengroepen ook een rol spelen bij die steun?

“We hebben enige jaren geleden lotgenotengroepen georganiseerd in het onderwijs hier in Amsterdam. Dat was een samenwerking tussen het ROC van Amsterdam en AMC de Meren. Er is een methodiek ontwikkeld waarin centraal stond waar je tegen aan loopt bij het leren, zoals bijvoorbeeld effectief studeren, beperkte concentratie en het aangaan van contacten met medestudenten. We waren overtuigd dat we voorzagen in een enorme behoefte, maar toch bleven de aanmeldingen voor die groepen uit. Toen we het minder specifiek als onderdeel van de geestelijke gezondheidszorg presenteerde, maar het veel meer communiceerde als een brede steun bij zaken als faalangst en als stress-reductie-training liep het beter.”

Er is dus genoeg perspectief om na een psychose weer helemaal mee te gaan doen?

“Er zijn genoeg voorbeelden van jongeren die na een psychose hun school- of studieloopbaan weer op weten te pakken met de juiste steun op het juiste moment. Belangrijk is dat er perspectief blijft op stappen voorwaarts, zeker na zo’n ingrijpende ervaring als een psychose. De hulpverlening moet de motivatie die er bij jongeren leeft om weer naar school te gaan of te gaan werken positief ondersteunen. De reflex bij hulpverleners om vooral voorzichtigheid te adviseren heeft vaak als effect dat de betreffende jongere zich juist afkeert van de hulpverlening en de steun die hij of zij zo goed kan gebruiken, en die voorhanden is in projecten van bijvoorbeeld begeleid leren, niet krijgt.

Meer informatie over de activiteiten van De Omslag is te vinden op www.deomslag.nl en op www.jekuntmeer.nl