Schizofrenie als inspiratiebron

Interview met Maarten van Nieuwkerk, ervaringsdeskundige, schrijver en dichter.

Maarten van Nieuwkerk (Westland 1964) publiceerde in 2009 in eigen beheer het boek ‘Schizofrenie als levensweg’. Maarten is werkzaam als ervaringsdeskundige bij een team dat aan bemoeizorg doet (FACT) en bereidt op dit moment de publicatie van zijn tweede boek voor. We spraken met hem over de beweegredenen van het schrijven, wat de inspiratie voor hem is en dat de kwetsbaarheid door schizofrenie een universeel thema is.

Waarom de titel: ‘Schizofrenie als levensweg’?

“In 2005 werd ik actief als ervaringsdeskundige in ondermeer een WMO-raad (belangenbehartiging in het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) en bij een vriendendienst, die maatjes organiseert voor psychiatrische patiënten. Ik werkte toen ook nog twintig uur per week in de kassen hier in het Westland. Mijn levensverhaal had ik al drie keer herschreven en ik wilde er iets mee doen. Een bevriende schrijfster stimuleerde me het uit te geven. Wat er uiteindelijk bij me opborrelt en wat ik opschrijf is zo verweven met het hebben van mijn kwetsbaarheid die ‘schizofrenie’ heet, dat het een soort levensweg is. Vandaar de titel.”

Wat waren de reacties op je boek?

“De mensen reageren vooral met: ‘wat geeft dit boek me een rust’. De lezers voelen zich geprikkeld na te denken over wat er nu eigenlijk in de teksten staat. Niemand heeft me gezegd dat hij of zij het niet begrijpt. Ik weet dat mensen een heel ander beeld hebben van  schizofrenie dan ik beschrijf. Schizofrenie prikkelt ook de nieuwsgierigheid. Wat ze uiteindelijk lezen in mijn boek staat dichterbij henzelf dan ze eerst dachten. Hiermee is mijn boek ook een stap in een eerlijkere beeldvorming rond de diagnose.”

Wat herkennen de lezers in je teksten?

“Mijn teksten houden de mensen een spiegel voor. Ik schrijf wat iedereen wel intuïtief aanvoelt over het leven, maar wat niet direct in de openheid komt. Door de verharding van de maatschappij is zoveel op de achtergrond geraakt, dat haal ik naar voren. Ik laat die kwetsbaarheid zien. Dat herkennen de lezers in mijn boek. Tijdens de presentaties die ik geef aan hulpverleners in de GGZ over mijn boek komt er vaak een interessant gesprek op gang, waarin mensen zich van een kwetsbare kant durven laten zien, die anders vaak angstvallig verborgen blijft.”

Wat betekent het schrijven voor jezelf, als manier van uiten?

“Het begon toen ik bij de foto’s die ik maak teksten ging te schrijven. Fotograferen, schrijven en dichten geven me voldoening. De moeite die ik eerder had in de dagelijkse omgang met mensen om goed onder woorden te brengen wat ik denk en voel, loste ik op door het op te schrijven. Ik kan het makkelijker op papier zetten dan direct zeggen. Het boek is nu voor mij een manier om met de mensen in mijn omgeving in gesprek te gaan. Nu kan ik duidelijk maken wat het voor mij betekent om schizofrenie te hebben. Ik laat zien hoe ik sterker last heb van invloeden van buitenaf, dat ik meer een ‘open geest’ heb. Mijn kwetsbaarheid is dan ook meteen duidelijk. Mensen kunnen nu niet meer om me heen als ervaringsdeskundige. Mijn verhaal over hoe ik de psychosen beleefd heb en wat het hebben daarvan mij geleerd heeft, staat als een huis.”

Hoe zou jij ervaringsdeskundigheid als kwaliteit definiëren?

“Het is iets van de ervaring echt diep gevoeld te hebben. Ik kom bij mijn huidige werk als ervaringsdeskundige vaak lotgenoten tegen, ook jonger dan ik, die op hetzelfde ‘level’ zitten als ik. Er wordt dan open met elkaar gepraat zonder vooroordelen of verstorende beelden. De gedachtegang komt overeen. Het klikt vaak in het contact. Het is het afleggen van de maskers en de ziel openstellen voor contact. Dat probeer ik ook te bereiken met de teksten die ik schrijf. Het maakt mijn boek ook voor niet-ervaringsdeskundigen interessant, want dat afleggen van die maskers is een diepe wens van veel mensen.”

En je tweede boek, wat gaat dat toevoegen aan het eerste?

“In het eerste boek staat het verhaal van mijn levensweg centraal, met als belangrijkste onderdeel de schizofrenie. Het tweede boek gaat veel meer in op wat ik uiteindelijk heb geleerd op die levensweg, wat ik met mijn ervaring en inzicht ben gaan doen. De titel wordt ‘Ervaring schizofrenie: samen delen’. De presentatie vindt plaats in maart 2011 in cultureel centrum en expositieruimte De Hofboerderij in Wateringen tijdens de themamaand ‘schizofrenie’. Tegelijkertijd is er een expositie van mijn foto’s en beelden van een kunstenares van wie de vader schizofrenie had. Het wordt een belangrijke volgende stap voor mij.”

Meer informatie over Maarten van Nieuwkerk en de mogelijkheid tot het bestellen van zijn boeken is te vinden op www.maartenvn.nl




Share on Facebook Share on Twitter